ΦΥΣΙΚΗ ΠΕΙΝΑ

Είναι πολλοί, εκατομμύρια, αυτοί που δεν έχουν τίποτα να φάνε. Μόνο στην Αφρική, και σύμφωνα με τις στατιστικές, έχουν πεθάνει από πείνα πάνω από τριάντα εκατομμύρια άτομα στα τελευταία τέσσερα χρόνια...

Θα μπορούσε να πιστέψει κανείς ότι η πείνα επηρεάζει όσους ζουν σε φτωχά εδάφη, ερημικά, και εν μέρει είναι αλήθεια. Αλλά πεθαίνουν επίσης από ασιτία και όσοι έχουν γόνιμα εδάφη στη διάθεση τους, αν και χωρίς να έχουν τα μέσα ούτε την ικανότητα να τα αξιοποιήσουν ή να τα εκμεταλλευτούν. Σήμερα μπορεί να πεθάνει κανείς τόσο μέσα σε άγονες περιοχές όσο και σε άλλες γόνιμες, τις οποίες οι κάτοικοι τους δεν ξέρουν ή δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν.

Η φυσική πείνα ελέγχεται από ένα σύνολο συμφερόντων που βέβαια υπάρχουν, αν και δεν φανερώνονται ανοιχτά που ευνοούν την ανάπτυξη κάποιων περιοχών του πλανήτη εις βάρος των άλλων. Και στις πιο ευνοημένες περιοχές δεν μπορούν να δράσουν ελεύθερα παράγοντας αυτό που λείπει από τις άλλες: η παραγωγή έχει το όριο που σημειώνουν οι διεθνείς αγορές, που ελέγχουν την μοίρα μας, ορίζοντας τιμή στα πράγματα και κινώντας τα αόρατα νήματα ώστε να μην ξανακατέβουν αυτές οι τιμές ποτέ πια. Περισσεύουν τρόφιμα που δεν φτάνουν πουθενά επειδή δεν συμφέρει, επειδή δεν υπάρχουν μεταφορικά μέσα για να τα φορτώσουν, επειδή η διανομή τους θα μπορούσε να προκαλέσει σφαγές ανάμεσα στους πεινασμένους.

Έτσι, είναι προτιμότερο να καταστρέφονται ή να ρίχνονται στη θάλασσα. Αφθονούν οι δωρεές που υπόκεινται σε εκατοντάδες γραφειοκρατικές διαδικασίες, χωρίς να φτάνουν ποτέ στα χέρια όσων χρειάζονται βοήθεια. Χωρίς να αποκλείουμε τις ευγενείς εξαιρέσεις, έχει γεννηθεί η νέα βιομηχανία της φιλανθρωπίας, που ούτε κι αυτή καταφέρνει να κατευνάσει την πείνα. Μένουν οι ιδεαλιστές, που παλεύουν γενναία για να βοηθήσουν τους φτωχούς, τους αρρώστους, τους δυστυχισμένους και που γενικά πληρώνουν με τη ζωή τους αυτή την αλτρουιστική προσπάθεια, προσπάθεια που πεθαίνει με τον άνθρωπο εφόσον δεν υπάρχει καμιά φόρμουλα οργανωμένη ικανή να την διοχετεύσει έξυπνα. Μήπως επειδή δεν πιάνουν ψηλές τιμές στις αγορές

ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΠΕΙΝΑ

Δεν πρόκειται για τα βαμπίρ που ρουφούν το αίμα του κόσμου και τον αφήνουν χωρίς ενέργεια. Υπάρχουν άλλοι τρόποι για να εξουθενώνει κανείς τον κόσμο. Το χρήμα είναι μια μορφή ενέργειας. Είναι το αποτέλεσμα της εργασίας εκατομμυρίων ανθρώπων οι οποίοι σχεδόν δεν διαχειρίζονται αυτό το χρήμα και ότι μπορεί να αποκτηθεί από αυτό. Υπάρχει ένας μηχανισμός που απορροφά εργασία και χρήμα, επομένως και την ανθρώπινη ενέργεια, παράγοντας μια άλλη μορφή πείνας.

Υπάρχουν πανίσχυρες ομάδες, για τις οποίες γνωρίζουμε λίγο ή τίποτα, που χειρίζονται το χρήμα. Υπάρχουν δυσβάστακτοι φόροι που αγχώνουν αυτούς που δουλεύουν, χωρίς τα αποτελέσματα αυτής της επιβολής να είναι πάντα φανερά για τους θιγόμενους.

Η ανθρώπινη ενέργεια είναι φτωχή. Υπάρχουν ακόμα δούλοι, αν υποθέσουμε ότι κάποτε έπαψαν να υπάρχουν.

Οι νέοι δούλοι είναι αυτοί που δεν μπορούν παρά να δουλεύουν όλο και περισσότερες ώρες για να έχουν τα ίδια ή λιγότερα πράγματα που να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Οι αφέντες τους δεν φαίνονται αλλά δεν είναι γι’ αυτό λιγότερο σκληροί από εκείνους των μυθιστορημάτων που κυκλοφορούν ακόμα σε περίπτερα και βιβλιοπωλεία. Οι νέοι δούλοι είναι οι νέοι χωρίς πείρα και οι γέροι που ζητιανεύουν δουλειά επειδή δεν υπάρχει χώρος γι’ αυτούς, εκτός και αν ο χώρος είναι μια καλά καμουφλαρισμένη εκμετάλλευση. Είναι αυτοί που καλούνται να υποστούν κάθε είδους ταπείνωση για να διατηρήσουν μια θέση εργασίας που να τους επιτρέπει να αντεπεξέλθουν στη ζωή.

Εξακολουθούν επίσης να υπάρχουν και άλλοι δούλοι, οι παντοτινοί, οι άνθρωποι που πωλούνται και αγοράζονται, αυτοί που περνούν από τα χέρια των μεν και των δε, αυτοί που εξαπατούνται με απατηλούς παραδείσους για να καταλήξουν αλυσοδεμένοι στα πιο υπόκοσμα έλη μέσα στις πιο σοφιστικέ πρωτεύουσες του κόσμου. Είναι αυτοί που ζουν χειρότερα από τα ζώα και αυτοί που δολοφονούνται χωρίς έλεος όταν δεν χρησιμεύουν σε τίποτα άλλο πλέον. Ο αέρας είναι ενέργεια και πεινάμε για καθαρό αέρα. Όλο και περισσότερο αναπνέουμε βρωμιές και χαλάμε ελαφρά την καρδιά την ατμόσφαιρα, είτε επειδή έτσι παίρνει κανείς περισσότερα λεφτά είτε επειδή έτσι το απαιτούν οι φυσικές, χημικές ή πυρηνικές δοκιμές που θα καταλήξουν, λογικά, σε περισσότερο χρήμα.

Υπάρχει ένας πραγματικός λιμός ενεργειακής πείνας, εστιασμένος είτε στον αέρα που αναπνέουμε είτε στο χρήμα που δεν έχουμε, που μεταφράζεται σε κούραση, αποθάρρυνση, κόπωση, σ’ ένα καθημερινό διασυρμό μέσα στην παρούσα μιζέρια ή μπροστά στο φάντασμα μιας μελλοντικής μιζέριας.

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ

Εδώ και καιρό τα συναισθήματα, τουλάχιστον στις πιο πολιτισμένες χώρες, έχουν αντικατασταθεί από τα ένστικτα. Αφού τα ένστικτα δεν είναι η κατάλληλη τροφή για τον ψυχισμό, ο άνθρωπος πεθαίνει της πείνας σ’ αυτό το επίπεδο.

Όλοι ονειρεύονται να αγαπούν και να τους αγαπούν, ακόμα και εκείνοι που το αρνούνται, και το αρνούνται από πόνο και απελπισία και όχι επειδή απαρνούνται αυτό το ζωτικό και απαραίτητο συναίσθημα. Αλλά όλοι ονειρεύονται μια αγάπη που να διαρκεί κάπως περισσότερο από τέσσερις μέρες, μια αγάπη που να μην διαλύεται μετά από ένα πάρτι, κάποιες διακοπές, ένα ποτό ή ένα ονειροπόλημα ναρκωτικών.

Δυστυχώς είναι πολύ λίγοι αυτοί που κατορθώνουν να βιώσουν σοβαρά και δυνατά συναισθήματα όπως είναι η αγάπη, όπως η δόνηση που προκαλεί η ομορφιά, η καλοσύνη ή η δικαιοσύνη. Η πλειοψηφία περιπλανιέται στη ζωή σαν πεινασμένοι ζητιάνοι, μεταμφιεσμένοι με δεξιοτεχνία για να υποδύονται έναν πλούτο συναισθημάτων που δεν έχουν ούτε ξέρουν πώς να τον φτάσουν. Η συναισθηματική πείνα λέγεται μοναξιά. Δεν είναι η φυσική μοναξιά, αλλά εκείνη η άλλη η εσωτερική που κάνει τον άνθρωπο να πεθαίνει από τη δίψα χωρίς να ξέρει που βρίσκεται η θαυματουργή πηγή απ’ όπου θα μπορέσει να πιει. Πόσα, πόσα όντα είναι μόνα σ’ αυτό τον κόσμο!

Εν τω μεταξύ, η διεθνής αγορά που όλα τα περιλαμβάνει, μας πουλάει χιλιάδες αυταπάτες παρέας που, από την στιγμή που διαλύονται, μας αφήνουν ακόμα περισσότερο μόνους, περισσότερο ταπεινωμένους, περισσότερο απογοητευμένους και περισσότερο αδύναμους για να βγούμε απ’ αυτή τη μιζέρια. Αλλά πώς να βγούμε από αυτή την αν δεν καταφέρουμε να την καταλάβουμε! Την αισθάνεται κανείς κάποια φορά, τη δέχεται μερικές φορές, την αρνείται άλλες, αλλά δεν ξέρει από πού έρχεται ούτε πώς να την παλέψει.

Στο χώρο των συναισθημάτων υπάρχουν επίσης θλιβεροί σκελετοί μοναχικών ατόμων: τα εγκαταλελειμμένα και κακομεταχειρισμένα παιδιά, οι γέροι που κανείς δεν θέλει να έχει στο σπίτι του, οι ανυπόφοροι άρρωστοι... Και εν τω μεταξύ πληθαίνουν οι πληθωρικοί από ψεύτικα συναισθήματα και ανοησίες, βίτσια και βία που, αντί να θρέφουν την ψυχή, την κάνουν κτηνώδη και την αμβλύνουν μέχρις ότου την ξεκοκαλίσουν.

ΔΙΑΝΟΗΤΙΚΗ ΠΕΙΝΑ

Και σε αυτόν τον τομέα λείπουν επίσης οι καλές τροφές. Εδώ και πολύ καιρό δεν υπάρχουν ιδέες, αγνές ιδέες, υγιείς, αιώνιες, που να οδηγούν στην ανάπτυξη του νου. Όχι, η αγορά προσφέρει μόνο υποσχέσεις, λόγια και ουτοπικά σχέδια, φτηνά και κοινά σοφίσματα και διασκεδάσεις για τους νοητικά καθυστερημένους.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ, ΤΟ ΞΕΡΟΥΜΕ, ΑΛΛΑ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΛΙΓΕΣ...

Η λογοτεχνία πρέπει να έχει σαπίλα και διαφθορά για να συμβαδίζει με τη μόδα. Η ποίηση πρέπει να καταργεί τη ρίμα και το ρυθμό για να είναι ελεύθερη, το θέατρο πρέπει να δείχνει τις μιζέριες της ζωής, την τρέλα ή το εύκολο γέλιο που τίποτε δεν λύνει. Ο κινηματογράφος προσφέρει εικόνες που μας παραμορφώνουν χωρίς να μας δώσει απαντήσεις. Αυτός που ζωγραφίζει, πασαλείβει. Αυτός που κάνει γλυπτά, φτύνει στο ήδη εκφυλισμένο αισθητικό κριτήριο. Η φιλοσοφία εξαφανίζεται από τα προγράμματα μελετών και η ιστορία έφτασε στο τέλος της...

Τότε, ποιος σκέφτεται τι; Η πείνα από την οποία πάσχουμε είναι, περισσότερο από διανοητική, νοητική, λογική, ηθική, πνευματική. Η τόσο αναφερόμενη διαφορά ανάμεσα στον άνθρωπο και στο ζώο, ο λόγος, διακρίνεται όλο και λιγότερο. Αντίθετα, είναι τα ζώα αυτά που θεωρούνται ως παράδειγμα πίστης, δεξιοτεχνίας, επιβίωσης και ομόνοιας με την φύση. Αν όντως σκεφτόμασταν, δεν θα πεινούσαμε τόσο.

Πιστεύουμε ειλικρινά ότι υπάρχουν δύσκολες στιγμές στην ιστορία της ανθρωπότητας, ότι έχουμε κάνει ζημιά στον πλανήτη μας την γη και ότι δεν πρέπει να μας παραξενεύει η αρνητική αντίδραση που συναντάμε, ότι δεν είναι πάντα καλές οι σοδιές και ότι πολλές φορές λείπει το νερό και οι σεισμοί μας ταρακουνούν χωρίς έλεος. Αλλά ο άνθρωπος, που πάντα τα έβγαλε πέρα, ξεκίνησε με το να σκέφτεται. Βγήκε από τα σπήλαια και έκτισε πόλεις σκεπτόμενος. Έγινε ενήλικας και πλησίασε τους θεούς με το νου και την διαίσθηση. Σκεπτόμενος βρήκε τα καλύτερα συναισθήματα του και τους έδωσε έκφραση. Σκεπτόμενος ξαναπήρε την ενέργεια όταν ήταν καταπιεσμένος και σκεπτόμενος έμαθε να σπέρνει και να συλλέγει καρπούς από το έδαφος.

Ο κόσμος πεινάει επειδή κοιμάται. Κανείς δεν μπορεί να παράγει, ούτε να τρώει όταν κοιμάται. Μας πρέπει να ανοίξουμε τα μάτια, εκεί, ψηλά, όπου είναι το κεφάλι μας, να ανοίξουμε την καρδιά και τα χέρια, και η αφθονία θα έρθει όπως πάντα, από μέσα προς τα έξω και από πάνω προς τα κάτω.

Να σκεφτόμαστε, να αισθανόμαστε και να δρούμε για να εξαφανιστεί η πείνα.

Της Delia Steinberg Guzman Διεθνούς Διευθύντριας της Νέας Ακρόπολης