Σύμφωνα με την εσωτερική παράδοση, στους ανώτερους κόσμους η ψυχή δεν εξελίσσεται, αλλά ωριμάζει, καθώς επεξεργάζεται και αφομοιώνει όσα νοητικά και πνευματικά ερεθίσματα δέχτηκε στην επίγεια ζωή της.
Στη συνέχεια, ανάλογα πάλι με την εξέλιξη του καθενός, αρχίζει η αντίστροφη πορεία της επιστροφής στη γη, στο «πεδίο των δοκιμασιών», εκεί όπου η ψυχή μπορεί να πάρει τα απαραίτητα γι’ αυτήν μαθήματα και να διευρύνει τη συνείδησή της μέσα από μια νέα ενσάρκωση, «φορώντας» μια νέα προσωπικότητα. Έτσι, μέσα από τις πολλές ζωές, το ταξίδι της εξέλιξης συνεχίζεται και η ανθρωπότητα βαδίζει στον τελικό της στόχο που είναι η απελευθέρωση, αυτό που στο Βουδισμό ονομάζεται Νιρβάνα.
Από ψυχολογική άποψη, η έννοια του θανάτου σχετίζεται με την ανθρώπινη μετάλλαξη, την εξελικτική δηλαδή πορεία της συνείδησης. Κάθε φορά που η συνείδηση κάνει ένα άλμα προς τα εμπρός, συντελείται και ένας μικρός θάνατος. Η γνώση της εξέλιξης της συνείδησης μέσα από τέτοιους συμβολικούς θανάτους ήταν διαδεδομένη στους παραδοσιακούς πολιτισμούς και αποτελούσε αντικείμενο του πανάρχαιου θεσμού των Μυστηρίων. Μυούμενος ή Μαθητής ονομαζόταν κάθε άνθρωπος που με τη θέλησή του προσφερόταν σε ένα δάσκαλο, για να μάθει τα μυστήρια της φύσης και της δικής του ψυχής ακολουθώντας το δρόμο της εξέλιξης ή «Ατραπό».
Η Ατραπός είναι μια συμβολική και ταυτόχρονα πραγματική έννοια, που σχετίζεται με την πνευματική εξέλιξη του ανθρώπινου πνεύματος, μια πνευματική διαδικασία εσωτερικής ανάπτυξης, όχι ακριβώς ένας φυσικός χώρος. Στο συνηθισμένο άνθρωπο, η συνείδηση περιορίζεται σε αυτό που ονομάσαμε Προσωπικότητα και δεν είναι ενεργή στο Ανώτερο Εγώ. Η Ατραπός είναι η διαδικασία αφύπνισης της συνείδησης στα ανώτερα επίπεδα, μέσω της δημιουργίας μιας γέφυρας ανάμεσα σε αυτά τα δύο, ώστε με αυτόν τον τρόπο η συνείδηση να μπορέσει να περάσει στην ανώτερη διάσταση. Η πορεία αυτή καθορίζεται από διάφορες δοκιμασίες που, όταν νικηθούν, οδηγούν σε πνευματικές κατακτήσεις. Πρόκειται γι’ αυτό που σε πολλά κείμενα αναφέρεται ως «Ιερός Πόλεμος», ιερή εσωτερική μάχη, με στόχο την κατάκτηση του ίδιου μας του εαυτού, αφού κάθε εξωτερική νίκη αρχίζει από μέσα μας.
Η μάχη δίνεται στον κόσμο της εκδήλωσης, στον κόσμο στον οποίο ζούμε και κινούμαστε καθημερινά. Κάθε φορά που το Εγώ νικά, η Προσωπικότητα νικιέται ή «πεθαίνει». Μέσα από τέτοιες πνευματικές νίκες ή «θανάτους», ο δρόμος της εξέλιξης διαγράφει τις σπείρες του, που μας οδηγούν στη μεγάλη απελευθέρωση από τον υλικό κόσμο ή κατά ένα συμβολισμό τον πραγματικό «Κάτω Κόσμο» ή «Άδη» σε αντίθεση με τον «Ουράνιο Κόσμο» που είναι η πραγματική κατοικία του πνεύματός μας. Σύμφωνα με αυτό το συμβολισμό, ο θάνατος είναι η παραμονή μας στη γη, το σώμα είναι το «σήμα», δηλαδή ο τάφος της ψυχής σύμφωνα με τους Ορφικούς. Η γη είναι το πεδίο των δοκιμασιών μας, όπου η ψυχή αντιμετωπίζει αμέτρητες δοκιμασίες, για να εξελιχθεί και να πάρει ξανά το δρόμο της επιστροφής στο πραγματικό της σπίτι, τον Ουρανό.
Παραπέμπουμε τον αναγνώστη στην εκτενή παρουσίαση του θέματος στο βιβλίο «Τα 3 Κέντρα του Μυστηρίου», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Νέα Ακρόπολη». Εκεί, θα βρει όχι μόνο την εσωτερική αντίληψη για τη μεταθανάτια ζωή αλλά και συμπληρωματικά κεφάλαια, όπως για παράδειγμα τα κεφάλαια για τη μετενσάρκωση, την επταπλή σύνθεση του ανθρώπου κ.ά., τα οποία θα τον βοηθήσουν να καταλάβει καλύτερα το θέμα.
(1) Βλ. Γ. Α Πλάνα Τα 3 Κέντρα του Μυστηρίου (σελ.104 κ. εξ.), Εκδ. ΕΝΑ
Ανατύπωση από το βιβλίο «Η Μεταθανάτια Ζωή στους Αρχαίους Πολιτισμούς»